ՀՀ նախկին նախագահներն ու Ադրբեջանի քարոզչամեքենան գործում են ընդդեմ ՀՀ-ի

Նախկին նախագահների՝ երկրորդի և երրորդի իրար հաջորդող հարցազրույցներում ՀՀ գործող իշխանությանն ուղղված մեղադրանքները՝  ԼՂ խնդրով «բանակցությունները տապալելու» և 44-օրյա պատերազմը  «սադրելու» վերաբերյալ, մեզ հիշեցրին հայտնի դիպվածը՝ Ալիևի «կիրթ և կառուցողական» լինելու մասին։ Հիշեցնենք՝ 2019-ին Դուշանբեում ԱՊՀ պետությունների ևկառավարությունների ղեկավարներիգագաթնաժողովի շրջանակում Ադրբեջանի նախագահի հետ թռուցիկ զրույցից ստացած տպավորությունների մասին խոսելով՝  ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նշել էր՝  «նորմալ զրուցել ենք, քաղաքակիրթ զրույց է եղել, և կրթված մարդու տպավորություն թողեց»։ Նախկին ռեժիմի ներկայացուցիչներն ու նրանց սպասարկող քարոզչամեքենան Փաշինյանի՝ հարևան երկրի ղեկավարին  տված «կիրթ» բնորոշմանը, նկատենք, ևս մեկը հավելեց՝ «կառուցողական», վարչապետին  մեղադրելով ՀՀ նախկին նախագահների մասին կոշտ արտահայտվելու, նրանց հետապնդելու, իսկ այ թշնամի երկրի «անկիրթ, ապակառուցողական, հայատյաց», մի խոսքով՝ տմարդի նախագահի մասին դրվատալից արտահայտվելու, իմա՝ պետական դավաճանությանը համազոր կեցվածք որդեգրելու մեջ։

Հիմա, փաստորեն, 44-օրյա պատերազմի ելքից հետո  նախկին նախագահների  ու նրանց սատելիտների քարոզչական խոսույթը գլխիվայր շուռ է եկել, ինչի հետևանքով  Ալիևն ու Փաշինյանը «կիրթ ու կառուցողական» լինելու իրենց «տեղերով», այսպես ասած, «փոխվել են»՝ ապակառուցողականն այժմ Փաշինյանն է, որը, ըստ նախկին ռեժիմի ագիտպրոպի, ձախողել է բանակցային գործընթացը, այն մտցրել է փակուղի, իսկ կառուցողականը, ստացվում է, Ալիևն է, որը ստիպված է եղել գնալ հարցը պատերազմի միջոցով լուծելուն, քանի որ ապակառուցողական Փաշինյանը նրան այլ ելք չի թողել։ Սա, ինչպես կասեր դասականը, խենթանոց է, ազգային ողբերգություն, որը սպառնում է նաև մեր երկրի ազգային  անվտանգությանը։  

 Ի դեպ, օրերս հրապարակվեց Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովի հարցազրույցը, որում վերջինս թվարկել է մինչքառասունչորսօրյա պատերազմը  հայկական կողմի «սադրանքների» մասին՝ վկայակոչելով ճիշտ նույն փաստարկները, ինչը ՀՀ նախկին ռեժիմի պարագլուխներն են վկայակոչում։  Այն նույն պարագլուխները, որոնք ժամանակին, երբ իրենք էին երկրի ղեկին ու ԼՂ խնդրով թիվ մեկ բանակցողը, բանակցությունների ձախողման, խնդրի լուծման տորպեդահարման  «թիվ մեկ» մեղավոր էին կարգում Ադրբեջանին։

Ադրբեջանական նարատիվների, այսպես ասած, «բայրամովյան ինտերպրետացիայի» գլխավոր նպատակն ակնհայտորեն մեկն է՝ միջազգային ատյաններում ամրապնդել ու կարծրացնել իր փաստարկները՝ արդարացնելու պատերազմ սկսելու իր որոշումը, մեղքը բարդելով ՀՀ-ի բանակցային «դեստրուկտիվ վարքագծի» վրա, միաժամանակ սնուցելով ՀՀ  եռացող՝  44-օրյա պատերազմի սանձազերծման թեմայով  բանավեճը՝ փորձելով ամրապնդել ընդդիմադիր դաշտի կողմից գեներացվող «սաղ Նիկոլն ա մեղավոր» համոզմունքը։ Միջանկյալ արձանագրենք՝ ՀՀ-ի դեմ տարիներ շարունակ մղվող հիբրիդային պատերազմում Ադրբեջանը, ցավ ի սիրտ, շոշափելի, տեսանելի, անգամ լսելի  հաջողությունների հասել է, ինչի մասին վկայում է ՀՀ նախկին նախագահների փաստարկների նույնականությունը ադրբեջանական նարատիվների հետ։  Ավելին ասենք՝ այն բոլոր մեղադրանքները, որոնք ժամանակին ՀՀ նախկին իշխանությունները՝ որպես թիվ մեկ բանակցողներ, հնչեցրել են Ալիևի հասցեին, Բայրամովն իր վերոհիշյալ հարցազրույցում  վերաձևակերպել է ու հասցեագրել ՀՀ իշխանությանը՝ ի դեմս Նիկոլ Փաշինյանի։

Փաստենք՝ ՀՀ նախկին նախագահներն ու Ադրբեջանի նախագահը՝ ի դեմս տարբեր բարձրաստիճան պաշտոնյաների, այսօր նույն խրամատում են, նույն ավյունով ու ինտենսիվությամբ են պայքարում Հայաստան պետության տեղեկատվական անվտանգության և անվտանգային մյուս ինստիտուտների դեմ։

Թարմացնենք «ապակառուցողական  Ալիևից» գանգատվողների հիշողությունը

Որ Ալիևը ապակառուցողական է (տե՛ս ՀՀ ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանի հոդվածը՝ https://www.aravot.am/2015/02/07/539937/), որ նա է  տորպեդահարել բանակցություններն ու մերժել կարգավորման բոլոր պլանները, հրաժարվել ձեռք բերված պայմանավորվածություններից ու ընդհուպ փորձել հեղինակազրկել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին՝ քանիցս աղաղակել են ՀՀ անունից բանակցած նախկին ղեկավարները։  Այսօր, սակայն, ժամանակին իրենց վկայաբերած փաստարկները հիշեցնելու, դրանց հիման վրա Ադրբեջանի՝ պատերազմական հանցագործ լինելն ապացուցելու  փոխարեն զբաղված են վերջինիս վրայից պատերազմի սանձազերծման մեղքը մաքրելով, հանցագործության «իրեղեն ապացույցները» կոծկել-պարտակելով։   

Սերժ Սարգսյանն, օրինակ, 2011-ի կազանյան գործընթացի ձախողումը քանիցս բարդել է Ադրբեջանի վրա։ Մասնավորապես 2014-ին «Բազե-2014»-ի փակման ժամանակ Սերժ Սարգսյանն ազդարարել էր՝  «2011 թվականից սկսած մենք էական առաջխաղացում չունենք, և Կազանում Ադրբեջանի կողմից բանակցությունների ձախողումը վերջին հանգրվանն էր: Դրանից հետո այդ փաստաթղթում որևէ ուղղում կամ լրացում չի եղել»: Իսկ արդեն 2016-ի քառօրյա պատերազմից հետո Դ. Կիսելյովին՝ «Ռոսիա Սեգոդնյա»-ին, ինչպես նաև 2020-ի 44-օրյա պատերազմի ժամանակ բրիտանական հեղինակավոր «Independent»-ին տված հարցազրույցներում, խոսելով մասնավորապես Կազանի գործընթացի տապալման մասին, Սերժ Սարգսյանն ազդարարել էր՝ Ալիևը փաստաթղթի ստորագրման վերջին պահին նոր առաջարկներ է արել՝ փաստացի հրաժարվելով ստորագրել այն։ «Նա մի թուղթ հանեց գրպանից՝ տասնյակից ավելի էական փոփոխություններով։ Այդ բոլոր դրույթները ամիսներ շարունակ քննարկվել էին կողմերի միջև բանակցությունների ընթացքում և մանրակրկտորեն պարզաբանված կամ հեռացված էին պատշաճ կերպով ձևակերպված փաստաթղթում: Բոլորը ցնցված էին, և չնայած միջնորդների հիասթափությանը՝ Ալիևը հայտարարեց, որ չի տալու իր համաձայնությունը փաստաթղթին»,- բրիտանական պարբերականին տված հարցազրույցում նշել էր ՀՀ երրորդ նախագահը, որը, կրկնենք, այժմ ՀՀ իր իրավահաջորդին՝ Փաշինյանին է մեղադրում  բանակցությունների ձախողման, դրանցից հրաժարվելու, անիրատեսական պահանջներ առաջ քաշելու մեջ։

Նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանն էլ իր նախագահության շրջանում մեկ անգամ չէ, որ անդրադարձել է Ադրբեջանի բանակցային դեստրուկտիվ վարքագծին։ Ադրբեջանն, ի դեպ, 2007-ին՝ Քոչարյանի նախագահության ավարտին,  աղաղակում էր բանակցությունների փակուղի մտնելու մասին։  Իր մամուլի խոսնակ Վիկտոր Սողոմոնյանի շուրթերով մասնավորապես 2007-ին Քոչարյանը, պատասխանելով  Ալիևին, նրան էր մեղադրել ապակառուցողականության մեջ․«Իրականությունն այն է, որ բանակցություններն առայժմ արդյունք չեն տվել: Մեզ համար այսպիսի իրավիճակի ստեղծման դրդապատճառներն ակնհայտ են. դա ադրբեջանական կողմի ապակառուցողական դիրքորոշումն է և պատրանքներն առ այն, թե կարելի է շրջել ժամանակի ընթացքը, խմբագրել պատմությունը և վերադառնալ 1988 թ. իրավիճակին»:  Հենց այդ պատճառով, «հաշվի առնելով ադրբեջանական կողմի ակնհայտ ապակառուցողական գործելակերպը», ըստ Սողոմոնյանի, «Քոչարյանը բազմիցս հայտարարել է, որ կարգավորման հեռանկարին նայում է ընդամենը զգուշավոր լավատեսությամբ: Ցավոք, թվում է, թե այսօր ՀՀ նախագահի լավատեսությունն այդ առումով էլ ավելի զգուշավոր է դարձել»:

Ի դեպ, նույնական մի հայտարարություն էլ 2018-ի ապրիլին վարչապետի թեկնածու Սերժ Սարգսյանն էր արել՝ մասնավորապես ազդարարելով բանակցությունները փակուղում գտնվելու և լավատեսություն չներշնչելու մասին, որի պատճառը, ըստ Սարգսյանի, Ադրբեջանի՝ խնդրի կարգավորման վերաբերյալ  անիրատեսական պատկերացումներն էին։ 

Գտիր 10 տարբերություն Սարգսյանի, Քոչարյանի և Բայրամովի միջև

Ուշագրավ է, որ Բայրամովն իր վերոհիշյալ  հարցազրույցում գրեթե նույնական մեղադրանքներ է հնչեցնում մասնավորապես Նիկոլ Փաշինյանի հասցեին, ինչպիսին ժամանակին ՀՀ ղեկավարները հնչեցրել են  իր վերադասի՝ Ալիևի մասին։  Պատահական չէ, որ ադրբեջանցի պաշտոնյան, այսպես ասած, խնայում է Փաշինյանի նախորդներին՝ բաց թողնելով վերջիններիս պաշտոնավարման շրջանում տեղի ունեցած բանակցային փուլը, չծանրանալով դրա վրա։  Սա տեղավորվում է հիբրիդային պատերազմի տրամաբանության մեջ՝ որսալ ՀՀ քարոզչական դաշտից եկող «ալիքներն» ու «վերահեռարձակել» դրանք նույն՝ ՀՀ քարոզչական դաշտ։      

Թվարկելով  մինչպատերազմական զարգացումները՝ մասնավորապես 2020-ի հուլիսի տավուշյան դեպքերին հաջորդած իրավիճակը, ադրբեջանցի պաշտոնյան նշել է. «Հուլիսի 23-ին Հայաստանի վարչապետը բանակցային գործընթացում առաջ քաշեց յոթ լրացուցիչ պայման, որոնք բոլորն անընդունելի էին։ Դրանցից մեկը հետևյալն էր՝ եթե Ադրբեջանը ցանկանում է քննարկել այս թեման, ապա պետք է բանակցի ոչ թե Հայաստանի, այլ, այսպես կոչված, «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության» հետ։ Դա նշանակում էր երկարամյա բանակցային գործընթացի փլուզում»:

Իրականում, սակայն, ՀՀ վարչապետը իր 7-կետանոց դիրքորոշման մեջ վերստին առաջ էր քաշել  ԼՂ-ի՝ որպես լիարժեք բանակցային կողմ դառնալու գաղափարը։ «Արցախի Հանրապետությունը պետք է դառնա բանակցությունների լիարժեք կողմ»,- մասնավորապես նշել էր Փաշինյանը՝ միաժամանակ շեշտելով՝ «բանակցություններն իմաստ ունեն, եթե Ադրբեջանը պատրաստ է հետ կանգնել իր մաքսիմալիստական մոտեցումից և պատրաստ է փոխզիջման»:

Ադրբեջանի ցուցաբերած՝ իրապես դեստրուկտիվ վարքագծի, դրա վերաբերյալ նախկին նախագահների դժգոհությունների, բանակցությունները  տապալելու նրանց մեղադրանքների  մասին կարող ենք տասնյակ այլ օրինակներ բերել։  Մասնավորապես, թե ինչպես Ալիև կրտսերը, ստանձնելով նախագահի պաշտոնը, հայտարարեց բանակցությունները «զրոյական կետից» սկսելու մասին (մի բան, որում մեղադրվում է նաև Փաշինյանը), թե ինչպես կասկածի տակ դրեց «Մադրիդյան սկզբունքներ»-ի գոյությունը (այսօր էլ Փաշինյանը մեղադրվում է 2019-ի հունիսին ներկայացված կարգավորման պլանը մերժելու մեջ),  թե ինչպես հրաժարվեց շփման գծում միջադեպերի հետաքննությանմեխանիզմների ներդրման, ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի գրասենյակի կարողությունների ընդլայնման մասով ձեռք բերված պայմանավորվածությունների կատարումից, և այսպես շարունակ։  Սակայն մեր խնդիրը այս անպտուղ դիսկուրսի մեջ մտնելն ու այն  սնուցելը չէ, այլ հուշելը նախկին նախագահներին, որ ապավինեն իրենց  բանականությանն ու բարոյականությանը ու դադարեն լինել ադրբեջանական  քարոզչամեքենայի «հինգերորդ թափանիվը», դադարեն ՀՀ պետական զինանշանի տակ հանդես գալ ու գործել ընդդեմ ՀՀ-ի՝  հանուն իրենց քաղաքական ճղճիմ ու այսրոպեական շահերի։  Զոհասեղանին ՀՀ-ի ներքին կայունությունն ու անվտանգությունն է։   

Հ. Մանուկայն